Januari 2023 startte Tineke Kalk met het maken van podcasts voor de Flamingo. Inmiddels heeft ze zeventien mede-Roze Stadsdorpleden geïnterviewd over hoe ze in Amsterdam terechtkwamen, over liefde, werk of hobby en over het roze leven toen en nu. Als ik haar vraag naar haar drijfveer bij het maken van podcasts antwoordt zij: ‘Ik ben vooral nieuwsgierig, en wil van alles weten!’ Tijd om de rollen om te draaien.
 


Tineke Kalk (Foto: Hugo Lingeman)

 

Opkomen voor vrouwen
Tineke is opgegroeid in Enschede. Nadat ze aan de Sociale Academie de Horst in Driebergen afgestudeerd was vertrok ze naar Amsterdam. Daar werd ze actief bij de Politieke Partij Radicalen (PPR). Tijdens deze periode werd het Vrouwenhuis gekraakt, en namens de landelijke vrouwengroep van PPR ging Tineke steun betuigen aan de krakers. Diezelfde dag nog haalde ze haar tandenborstel op en kraakte ze de hele zomer mee.

Samen met haar beste vriendin Maartje van Staalduinen richtte Tineke daarnaast het Vrouwencentrum Kenau op. ‘De doelstelling was de weerbaarheid van vrouwen te vergroten’ vertelt ze. ‘We hebben “weerbaarheid” breed opgevat, dus niet alleen zelfverdedigingstrainingen, maar ook boekhoudings- en zelfs stripteasecursussen.’ Tinekes voorstel aan de Gemeenteraad om binnen gymnastieklessen zelfverdediging aan meisjes te geven werd aangenomen.

‘Long Pfeiffer’ en nieuwe wegen inslaan
Rond haar veertigste kreeg Tineke de ziekte van Pfeiffer, waarvan ze niet goed genas. Ze bleef lijden aan wat je nu ‘long Pfeiffer’ zou kunnen noemen. Fulltime werken was niet meer mogelijk en ze werd afgekeurd. ‘Ik kon nog wel vrijwilligerswerk verrichten’, legt ze uit, ‘maar ik moest altijd goed op mijn energieniveau letten’.

Zo kwam ze midden jaren negentig terecht bij Amnesty International Nederland, waar ze zich als eerste vrijwilliger bezighield met het homobeleid. Behalve dat er schrijfacties opgezet werden voor vervolgde homo’s, lesbo’s en transseksuelen bedacht ze ook publieke acties. ‘Toen Robert Mugabe, de toenmalige president van Zimbabwe, homo’s “zwijnen” had genoemd gingen we op de Dam staan met zwijnskoppen. Zo haalden we de kranten.’

Die creatieve kant van haar kwam wel vaker naar voren, zoals die keer dat ze met een stel lesbische vriendinnen Sinterklaas vierde en een Sinterklaasgedicht schreef met als laatste zin ‘Een warm lesbisch front trekt over Nederland’. De actiegroep het Warm Lesbisch Front was geboren. Er werd een roze poster met diezelfde tekst gemaakt, die in vrouwenboekhandels werd verkocht. Een half jaar later met Roze Zaterdag liepen heel veel vrouwen met die posters in de optocht mee.

 

‘We gaan ons echt verbinden’
In 2002 heeft Tineke samen met haar partner Corrie Rikkers het boek We gaan ons echt verbinden geschreven. Het boek ging over ‘verbintenisceremonies voor homoseksuele en lesbische stellen’. Tineke en Corrie hebben ongeveer 100 paren geïnterviewd voor het boek. Tineke vond het ‘enig’ om het boek te schrijven. Bovendien realiseerde ze zich dat het boek over iets wezenlijks ging:

‘Vanwege mijn werk bij Amnesty wist ik hoe belangrijk het recht om te trouwen was. Voor queers in andere landen was dit een soort baken. Het betekende acceptatie van deze vorm van liefde.’

 

Van voorliefde voor radiohoorspelen tot podcasts maken
Toen Tineke en Corrie in het Oostelijke Havengebied gingen wonen, wilde Tineke per se actief worden in de buurt. Ze ging schrijven voor IJopener, een glossy huis-aan-huisblad met een oplage van 35.000-40.000 huishoudens.

Tineke maakte reportages over diverse buurtonderwerpen, zoals de maritieme geschiedenis van dit gebied. En ze introduceerde de rubriek ‘de actie van’ waarin ze buurtactivisten aan het woord liet.

Vanaf 2021 kon Tineke haar voorliefde uit haar jeugd voor radiohoorspelen omzetten in het zelf maken van podcasts. Het enige obstakel hierbij was dat ze weinig verstand had van de techniek. ‘Ik was totaal digibetisch’, geeft ze toe. Vooral door veel YouTube-video’s te kijken wist ze dit obstakel te overwinnen.

Zo maakte Tineke voor Geluiden uit Oost een vierdelige podcast over stadsvernieuwing in Amsterdam-Oost in de jaren zeventig. In het jaar daarop volgde haar vierdelige podcast over Jan Wilmink, de Koninklijke Hollandse Lloyd-directeur die een scheepvaartimperium opbouwde.

 

Flamingo-podcast
In 2023 ging Tineke als podcaster aan de slag bij Flamingo. Bij het maken van een Flamingo-podcast komt een heleboel bij kijken, volgens haar. Eerst voert ze een voorgesprek met de beoogde geïnterviewde, om te bekijken of deze persoon een goed verhaal kan vertellen, bijvoorbeeld met veel interessante anekdotes. Tijdens dit voorgesprek probeert Tineke ook de geïnterviewde te ‘beschermen’:

‘Soms stellen mensen zich heel kwetsbaar op door allerlei persoonlijke informatie met mij te delen. Ik vraag ze dan of ze deze intieme details daadwerkelijk willen onthullen aan een breder publiek. Ook wil ik voorkomen dat de geïnterviewde feiten of meningen naar voren brengt die andere mensen zouden kunnen beschadigen.’

Als uit het voorgesprek blijkt dat de persoon inderdaad een goed verhaal heeft, wordt een opname gemaakt. Daarna komt het échte werk voor Tineke: de montage. In de regel moet Tineke het opgenomen gesprek inkorten tot een derde door alleen de ‘pareltjes’ en ‘rode draden’ uit het gesprek te selecteren en de resterende twee derde van het gesprek weg te poetsen. Verder laat Tineke het gesprek vloeiend klinken door al het gestamel en andere storende effecten eruit te verwijderen. Uiteindelijk duurt een podcast gemiddeld 20 minuten.

 

Nieuwe initiatieven
Het laatste half jaar heeft Tineke er een collega-podcaster bijgekregen: Peter Wetters. Ze zou graag meer podcasts over de queer geschiedenis willen maken.

Een jaar geleden schreef Tineke daarnaast een stuk in Flamingo waarin zij haar bezorgdheid uitsprak over de sterk opkomende rechts-radicale conservatieve stroming in Nederland en daarbuiten. Daaruit is de actiegroep Queer Force United (QFU) voortgekomen. De afgelopen maanden heeft QFU met allerlei queer organisaties gesprekken gevoerd.

De eerste vergadering met al die organisaties heeft inmiddels plaatsgevonden en was een succes. Tineke: ‘Wij, de Roze Stadsdorp-generatie, hebben alleen maar meegemaakt dat het beter werd. Maar nu, in een tijd waarin die verworvenheden onder vuur liggen, hoop ik dat wij ook onze stem laten horen!’