De Rietvinck, verpleeghuis met een roze signatuur

Deel 1: Annette Visser

In een drieluik kijk ik achter de schermen van Verpleeghuis De Rietvinck. Ik stel de organisatoren van de roze evenementen voor. In dit eerste deel vertelt Annette Visser, medewerker welzijn en activering, over de roze activiteiten.

In volgende edities van Flamingo komen Cas Kemna (Helpende Plus en activiteitenbegeleider inloop) en Anton Koolwijk (humanistisch geestelijk verzorger) aan het woord. Ten slotte breng ik verslag uit van een bezoek aan Ben Bakers, bewoner van het met De Rietvinck verbonden L.A. Rieshuis, het eerste Nederlandse aanleuncomplex voor roze ouderen.

Roze Loper

De Rietvinck ontving als eerste verpleeghuis in Nederland de "Roze Loper": het keurmerk voor verpleeghuizen met aandacht voor seksuele diversiteit. Daarvoor moesten management en medewerkers een traject doorlopen om bewust te worden van de behoeften van LHBTI-cliënten. Het doel is dat zowel deze als de LHBTI-medewerkers er zichzelf kunnen zijn.

Verpleeghuis De Rietvinck is een levendig woonzorgcentrum in de Jordaan, vlakbij het Haarlemmerplein. Ook 50-plussers uit de buurt komen graag iets eten of drinken in Brasserie Grand Mère, een optreden bijwonen of aan een activiteit deelnemen. Elke donderdag kleurt de Rietvinck roze. De eerste donderdag van de maand vindt Café Rosé plaats, een middag met vooral amusement, 's avonds vaak gevolgd door een gay film. Op de andere donderdagen is er de Roze Salon met bijvoorbeeld gespreksgroepen en lezingen. De coronamaatregelen noopten tot flinke aanpassingen, maar met veel creativiteit lukt het nog steeds om iets voor roze ouderen te doen.

Terug naar de roots

Sinds 2010 organiseert Annette talloze activiteiten voor bewoners en buurtgenoten van De Rietvinck. Zowel in groepsverband als één op één. Van spelletjes doen tot een uitstapje naar paleis het Loo. Van voorlezen tot een visje gaan eten in IJmuiden. Daarvóór deed Annette dat werk in verpleeghuis Het Schouw (Amsterdam-Noord), na 22 jaar bezigheidstherapeut te zijn geweest in het voormalige Slotervaartziekenhuis. Annette was altijd al geïnteresseerd in werken met ouderen en ging zich steeds meer toeleggen op de (psycho)geriatrie. Een vacature in De Rietvinck deed haar geen moment aarzelen. Terug naar de roots: Annette werd geboren op de Haarlemmerdijk waar haar vader een herenmodezaak had. Zestig jaar later ontdekte zij dat een van de bewoners van De Rietvinck nog overhemden uit de winkel van haar vader droeg...

Stampvol

Als lid van de roze familie ging Annette met groot enthousiasme meewerken aan activiteiten voor roze bewoners en buurtgenoten van De Rietvinck. Het aantal deelnemers steeg, uit de buurt, maar ook van verder weg, waar ze via via hadden gehoord dat hier wat te beleven viel. Een man uit Bussum is bijvoorbeeld een trouwe bezoeker. Annette organiseert de laatste jaren vooral de “lichtvoetige” evenementen. Tijdens de muzikale middagen, met artiesten als Dolly Bellefleur, Victoria False en Ronnie Tober, is De Rietvinck stampvol. De artiesten komen er graag en reageren spontaan en liefdevol op dementerende toeschouwers die soms onverwacht uit de hoek komen.

Alles anders

Zoals in alle verpleeghuizen zetten de coronamaatregelen het leven in De Rietvinck op zijn kop. Annette signaleert een toenemende eenzaamheid na de bezoekbeperkingen. In december 2020 raakten enkele bewoners besmet. Het door Annette georganiseerde gezamenlijke kerstdiner viel door het veilheidsprotocol in duigen. “De zoveelste activiteit die niet kon doorgaan. Mijn kerntaak werd plannen, doorschuiven, hopen en soms toch annuleren. Alleen in de zomer van 2020 was het mogelijk af en toe iets te laten doorgaan, bijvoorbeeld het optreden van zanger Harald Veenstra: in de tuin, met een beperkt aantal toeschouwers en op gepaste afstand.” Gelukkig kan Annette ook iets voor individuele bewoners betekenen, zoals wandelen, naar muziek luisteren, een spelletje doen en pannenkoeken bakken in iemands zorgappartement. Daarnaast verleent zij waar nodig ondersteuning aan het zorgpersoneel dat het in coronatijd drukker heeft dan ooit.

Brood bakken

Annette gaat met pensioen. Op 23 april is haar laatste werkdag. Ze kijkt terug op een lange periode van werken in de ouderenzorg. Annette zag de zorg geleidelijk veranderen. Niet altijd in de goede richting, tot haar spijt. Verzorgingshuizen werden verpleeghuizen. Opname in een verpleeghuis is alleen mogelijk als het thuis niet meer gaat. Een groot deel van de bewoners in de Rietvinck heeft een slechte lichamelijke of geestelijke conditie. Dat maakt wonen en werken in een verpleeghuis er niet gemakkelijker op. Toch kijkt Annette met plezier terug op haar jaren in De Rietvinck. “Hier woont een boeiende en kleurrijke populatie. Niet alleen mensen uit de Jordaan, maar uit heel Amsterdam. Velen hebben gestudeerd of in het buitenland gewoond.”

Annette wordt op handen gedragen. Altijd een lach, een belangstellend woord of een troostend gebaar. “Dat wijffie is nog zo jeugdig, die kan toch als vrijwilliger doorgaan?” zegt een bewoner op straat tegen me. “Nee!” reageert Annette. “Ik ga zeker nog af en toe langs, maar wil straks meer tijd gaan besteden aan andere dingen: mijn vriendin met wie ik al 40 jaar samen ben, het klassieke kamerkoor waarin ik zing, onze volkstuin en... brood bakken.”

Deel 2 en 3 verschijnen in de volgende lange edities van Flamingo: juni en augustus.