Ronald Visser (56) is teamleider afdeling Infectieziekten van het Amsterdam Universitair Medisch Centrum (locatie AMC). Hij is een happy single, woont 6-hoog in een appartement aan de rand van het centrum van Amsterdam. Ik heb niet de neiging om me aan de 1,5 meter afstand te houden, want Ronald heeft Covid-19 al achter de kiezen.

Hoe zag het begin van de coronacrisis eruit voor jou?
Toen het in Brabant begon zagen wij in het AUMC die enorme eerste golf nog niet aankomen. Op vrijdag de 13e maart werd plotseling besloten om flink op te schalen. Het is in één dag gelukt om de afdeling om te bouwen naar een covid-afdeling met cohortverpleging, een ongekende bijzondere prestatie. Cohortverpleging houdt in dat er alleen maar covid-patiënten liggen. Wij zeggen dan dat de hele afdeling ‘vies’ is. Je hoeft je niet meer om te kleden, omdat alles besmet is. Dus loop je continue in beschermingsschorten, met handschoenen, mondkapje en bril op.

En toen de golf kwam bleek alles heftiger dan we hadden verwacht. Vanaf 15 maart lag bijna het hele ziekenhuis stil. Ook mocht er geen bezoek meer komen. Mijn afdeling en de IC konden zo het nodige extra personeel inzetten. De artsen en verpleegkundigen kwamen van met name de Chirurgie-afdelingen, omdat er bijna geen operaties meer plaatsvonden. Omdat het om relatief eenvoudige zorg ging, kon dat makkelijk. Er lopen in een academisch ziekenhuis natuurlijk ook veel onderzoekers rond, die bloed e.d. van de patiënten testen. De psycholoog bij wie je je verhaal kwijt kon, was een goed idee van het ziekenhuis. Je werkte dus allemaal met heel andere collega’s in een heel nieuwe setting. Dat ging erg goed, iedereen was flexibel en bereid ander werk te doen dan gebruikelijk.

Waren jullie niet ongerust over besmettingen?
Daar waren we niet zo mee bezig, veel te druk met ons werk. Zelf ben ik er nooit zo bang voor geweest. Lang geleden werkte ik op de HIV-afdeling van het AMC. De jonge homomannen daar gingen onherroepelijk dood en dat door iets wat iedereen deed: seks. Dat maakte toen wel flinke indruk op me, want het kwam persoonlijk erg dichtbij. Nu maakt covid de meeste slachtoffers onder oudere mensen met onderliggend lijden zoals overgewicht, diabetes, longaandoeningen, immuunziektes, hartproblemen. Maar we zien ook wel wat jongere patiënten nu, vijftigers, die dat niet hebben.

Op een gegeven moment begon ik te hoesten en had ik veel last van hoofdpijn, wat ik nog nooit had gehad. Maar ja, iedereen had hoofdpijn van de stress. Ik testte positief op covid en bleef twee dagen thuis. Ik sliep slecht, mijn reuk was weg, maar ik had geen koorts. Ongeveer 14 directe collegae bleken ook besmet. Slechts een collega werd heel ziek, met flinke ademhalingsklachten, verder hadden we relatief lichte klachten. Nu hoop ik immuun te zijn; zodra het kan laat ik me testen op antistoffen.

Hoe is de situatie nu op je afdeling?
Nu zijn we afgeschaald naar een paar kamers. Ook krijgen we weer reguliere patiënten. Covid-patiënten mogen we niet weigeren, waardoor regelmatig de andere patiënten naar andere afdelingen moeten. Het is een enorme operatie om de opschaling en afschaling logistiek te regelen. Alle kasten en voorraden staan er nog, dus we kunnen direct opschalen bij een volgende golf. Er is soms te weinig, maar soms ook te veel personeel, ik moet voortdurend bijsturen. Een voordeel is dat men geen problemen heeft met mijn dienstlijsten, want niemand heeft vakanties, festivals of wat dan ook gepland.

Wat valt je op in deze tijd?
In mijn ogen reageren veel mensen veel te angstig. Ook mensen die niet tot een risicogroep behoren. Soms kunnen zij rationele boodschappen niet meer horen. Uiteindelijk zijn ze bang voor het onbekende en voor de dood. Tegelijkertijd zijn ze niet bang om in een auto te stappen, terwijl dat toch ook een kans geeft op narigheid. We kunnen in onze cultuur niet goed omgaan met de dood. Op een bepaalde leeftijd moet je toch beseffen dat de dood dichterbij komt. Zelfs bij tachtigers zie ik dat de gedachte aan doodgaan schokkend kan zijn.

En die mondkapjes! Om tegemoet te komen aan de angst van mensen zijn ze verplicht in het openbaar vervoer. Belachelijk en het helpt ook niet. Vooral doordat mensen niet weten hoe je die mondkapjes áf moet doen is de kans om jezelf te besmetten groter. En als je zelf coronaverschijnselen hebt blijf je gewoon thuis. Ik doe echt niet mee aan die hysterie.

De media geven vaak een vertekend beeld. We moeten elke dag horen hoeveel coronadoden er zijn. Maar de cijfers over kankersterfte worden niet dagelijks vermeld. Vooral in het begin wekten die snel stijgende aantallen angst op. Nu de sterftecijfers zo laag liggen door de genomen maatregelen begint men de schouders erover op te halen. Het wordt nu ook zichtbaar dat er veel mensen, denk aan hartpatiënten, overleden zijn, omdat ze niet of te laat werden geholpen.

Hoe we met dementerenden in verpleeghuizen omgaan vind ik echt onmenselijk. Zijn zij gebaat bij een paar maanden langer leven in eenzaamheid, of zou een iets korter leven, maar dan wel in het bijzijn van vrienden en familie, te verkiezen zijn?

Hoe zie je de toekomst voor je?
Ik heb daar niet zo’n fraai beeld van. Als we covid onder controle hebben gekregen, zitten we dan niet heel diep in de problemen? Het ene na het andere bedrijf zie ik al failliet gaan. Miljoenen mensen die hun baan verliezen, de huur en de hypotheek niet meer kunnen betalen, op straat staan. Het huidige drama is nog niets vergeleken bij wat komen gaat. Dan vraag ik me af: hoe hoog is de prijs die we zullen betalen? Terwijl het in Nederland nog mee zal vallen vergeleken bij grote delen van de wereld. Ik denk dat deze coronacrisis nog maar een voorproefje is van grotere pandemieën, waarbij honderden miljoenen zullen sterven. De planeet kan onze overbevolking simpelweg niet aan. In positieve zin hoop ik dat deze heftige periode veel nieuwe inzichten en veranderingsprocessen op gang brengt en dat die de wereld en ons ook op persoonlijk niveau ten goede zullen komen.

Van de wereld naar dat persoonlijk niveau: wat doet de coronacrisis met jouw leven?

Sommige buren wilden niet meer met mij in de lift toen ze wisten dat ik corona had gehad. Vond ik overdreven, want ik was toen allang beter.

Wat ik mis is even met vrienden na het werk een borrel drinken, naar het openluchttheater in het Vondelpark, het Milkshake-festival in het Westerpark, de Gay Pride in Keulen.
Het is wel heerlijk dat ik nu weer eens kan wandelen en fietsen in Amsterdam, naar no-go-areas, zoals het Leidseplein, het Rembrandtplein, de Damstraat. Fantastisch! Ik heb een fotoreportage gemaakt van de lege stad.

Wat ik als positief ervaar is het besef dat ik ‘mijn huiswerk’ in het leven goed gemaakt heb. Ik heb heftige minder leuke dingen meegemaakt. De uitdaging daarin is wat je er zelf mee doet om ervan te leren en verder te gaan. Daardoor sta ik met veel acceptatie en vertrouwen in het leven en ben ik niet bang. Mocht ik ernstig ziek worden, of morgen onder de tram komen, dan heeft dat zo moeten zijn.