Wim Bax en zijn roze gekleurde thriller in de Oranjekerk

door Jaap van Riemsdijk

De Regenboogindex van Europese kerken plaatste de Nederlandse Protestantse Kerk vorig jaar in de top vijf van “meest homovriendelijke” kerken. In Amsterdam kunnen we trots zijn op de Oranjekerk in de Tweede van der Helststraat, aan de rand van het Sarphatipark. Daar zijn lhbti+’ers op de laatste zondagmiddag van de maand welkom voor een roze evangelische viering. De Werkgroep Grey Pride Zuid en de Stichting Sociaal Ondernemend Opbouwwerk Zuid (SOOZ) houden er elke laatste vrijdagmiddag van de maand themabijeenkomsten die steeds meer belangstelling trekken. Gastheer is Paul Hofman. Na afloop een borrel en de mogelijkheid aan te schuiven voor een driegangendiner verzorgd door vrijwilligers van eetcafé Van De Kook. Onlangs was ik bij een lezing van Wim Bax over zijn boek Hou het stil.

Een tijd waarin dat nog niet openlijk kan

Het verhaal speelt zich af aan het begin van de jaren zestig van de vorige eeuw. Medisch student Jacob keert halsoverkop terug naar zijn geboortedorp waar zijn geestelijk gehandicapte broer Jos plotseling hun moeder om een onverklaarbare reden heeft aangevallen. Opmerkelijke en angstaanjagende gebeurtenissen rijgen zich aaneen. Er is iets aan de hand met het dorp en zijn bewoners, maar wat? Tegen de achtergrond van de Tweede Wereldoorlog spelen verborgen misdaden, massahysterie en wraak een rol. Het is de tijd waarin Nederland aan de vooravond staat van grote veranderingen. Zoals de rol van de kerk, de seksuele revolutie en de ontwikkeling van de psychiatrie. Hoofdpersoon Jacob gaat op onderzoek uit met hulp van Guido, de psychiater van de instelling waar Jos wordt opgenomen. De mannen krijgen gevoelens voor elkaar, in een tijd waarin dat nog niet openlijk kan.

Wim: “Mijn jeugd, mijn coming-out en mijn eerste liefde heb ik in het verhaal verwerkt. Ik heb best lang getwijfeld over mijn geaardheid. Daarnaast was ik vaak veel te verlegen om het initiatief te nemen. De fysieke toenadering tussen Jacob en Guido en de geladen spanning die in de lucht hangt…, daarvoor heb ik uit eigen ervaringen geput.”

Ja dus!

Wim Bax (1971) volgde de theateropleiding in Eindhoven. Daarna werkte hij als acteur en scenarioschrijver. Bij het grote publiek werd hij bekend door zijn rol in de tv-serie Onderweg naar morgen. Momenteel is Wim (rollenspel)acteur bij assessments en coaching, maar schrijven heeft zijn prioriteit.

Dertig jaar liep hij rond met het thema en de boodschap van Hou het stil. Aanvankelijk maakte hij er een scenario voor een tv-serie van.

“Mijn grote voorbeeld was Twin Peaks, de Amerikaanse tv-serie over een dorp diep in de provincie, waar de ene na de andere bewoner zich vreemd begint te gedragen. Ik heb een fascinatie voor hoe de menselijke geest werkt en voor het (buiten)zintuigelijke. Maar geen producer hapte toe, het zou te lang worden. Een vriendin suggereerde er een boek van te maken. Dat leek me te hoog gegrepen, want wat heb ik nou helemaal te vertellen? Heb ik nog wat toe te voegen aan al die duizenden prachtige verhalen die je in de boekwinkel vindt? Nu het boek er is denk ik: já dus!”

 Nieuw elan

De uiteenzetting van Wim over zijn boek en het voorlezen van enkele passages maken de tongen los. Roze ouderen herkennen de beklemmende sfeer uit de jaren zestig en zeventig met betrekking tot homoseksualiteit. Ook de dominante invloed van kerk en geloof hebben sommigen meegemaakt. Een vergelijking wordt getrokken met het heden. Verzucht wordt hoe jammer het is dat de samenleving na de toegenomen tolerantie in de jaren tachtig en negentig geleidelijk conservatiever en preutser is geworden.  

 Een ode aan de eerste liefde

Hou het stil is door de pers enthousiast ontvangen. ‘Een thriller die niet had misstaan op de shortlist voor de gouden strop’(Telegraaf) en ‘Verrassend debuut’ (Gaykrant).

Ik heb het in één adem uitgelezen, een spannend en pakkend boek met een verrassende plot. Een aanrader !

-Voor dit artikel heb ik - met dank - gebruik gemaakt van het uitgebreide interview van Paul Hofman met Wim Bax, in mei 2021 gepubliceerd in de Gaykrant.

-Een interview met Wim Bax is te zien via: https://sebesbisseling.nl/auteurs/wim-bax-hou-het-stil/

-Voor informatie over de roze bijeenkomsten op de laatste vrijdagmiddag van de maand in de Oranjekerk: mail naar paulerikhofman@planet.nl

Foto: Auteur Wim Bax (rechts) en gastheer Paul Hofman