In een tijd waarin je opnieuw moet leren omgaan met beperkingen, gedragscodes, gevaar en ongemak heb ik - toeval of niet? - mijn oog laten vallen op een boek over Marino Marini, mijn held in mijn opleidingsjaren. Als kunstenaar in wording was hij mijn voorbeeld.

Hij bleef het figuratieve trouw en het abstracte onderwierp hij aan een expressie van imponeren, kracht en weerstand. Hij begon zijn scholing als schilder, tekenaar en graficus en pas later omarmde hij de beeldhouwkunst.
Ik reisde stad en land af om het werk van mijn idool te zien, in parken, op pleinen en in musea. Eerst alleen in Italië -zijn geboorteland - en later ook dichterbij. Ook Nederland had interesse in zijn kunst.

We hebben beelden en schilderijen in de buitenlucht en in musea: Il grande miracolo (Rotterdam), Paard en ruiter in het Marinipark (Den Haag), in de Fundatie (Zwolle) en in het Kröller-Müllermuseum (Arnhem).

Marini is een van de belangrijkste beeldhouwers geweest in het naoorlogse Westen. Hij heeft van het begin af aan uitdrukking gegeven aan de maatschappelijke en politieke onrust tijdens de koude oorlog die volgde op WOII.

Na een veilige fase in Zwitserland ging hij naar Parijs, waar hij vele kunstenaars leerde kennen. De opkomende neiging tot abstractie in het kunstzinnig doen en denken volgde hij op afstand; hij bleef zijn eigen stijl opvallend trouw.

Desondanks heeft hij zich weten uit te drukken op een expressieve manier die het oorspronkelijke beeld van de Griekse en Hellenistische beïnvloeding doet vergeten. De ruiter op het paard heeft vele verschijningsvormen. Kon je het oorspronkelijk zien als een trots en standvastigheid uitstralend paard met een stevig in het zadel zittende ruiter, nu kijken we naar ‘Il grande miracolo’ als een oncontroleerbare oerkracht en een wankelende ruiter die de controle over het paard aan het verliezen is. Dramatiek en beweging zijn veel gekozen expressiemiddelen.

Zijn vrouwelijke naakten hebben een totaal andere lading en staan voor schoonheid en vruchtbaarheid, symbool van troost en hoop. Dat geldt ook voor zijn bustes, bijvoorbeeld die van Igor Stravinski. Ze zijn echt, rauw, met een indrukwekkende behandeling van de huid  - bekrast, toegetakeld en soms zelfs gedeformeerd - en uiterst expressief. Marini’s werkwijze is opvallend: eerst kleur, dan tekening en wellicht komt daar een beeld uit voort. Deze drie stappen zijn nodig en onlosmakelijk. In zijn schilderwerk zijn ze ook te ontdekken. Zijn brede scholing bracht hem een rijke gevoelswereld en een onuitputtelijk talent. De kunstenaar ontving veel waardering en inspireerde velen.

 

Marini’s werk maakt een eigentijdse indruk. Zijn maatschappelijke betrokkenheid, zijn reactie op onrust, dreiging en ongemak zijn weer actueel. Het beeld van paard en ruiter heeft meer te vertellen dan dit cliché suggereert. Ik geniet nog volop van zijn kunstenaarschap. Tegelijkertijd maakt een weerzien op papier me pijnlijk bewust van de wereld waarin ik nu leef.