Iedereen in Centrum-Oost en kent dit kunstwerk vast wel. En velen daarbuiten ook. Maar wat betekent dit monument en wie was Jacob Israël de Haan ook al weer? Laten we beginnen met het kunstwerk zelf:
Grenspaal
Volgens de website van Amsterdam Kunstwacht heet dit werk Zuildragende Schildpad, maar het monument staat beter bekend als De Grenspaal. Het herinnert aan de drastische plannen van de gemeente met de Nieuwmarktbuurt.
Die wilde de buurt slopen ten behoeve van de metro en bovengronds een vierbaansweg aanleggen om de oude binnenstad te ontsluiten. De brede brug was hier al onderdeel van. Uiteindelijk gingen dit laatste plan niet door wegens verzet van de stadsbewoners.
Op een oude sokkel en met gevonden steenfragmenten maakte Hans 't Mannetje een kunstwerk als grenspaal tussen twee verschillende visies, midden op de geplande verkeersbrug. Ook de zuil en de schildpad werden hergebruikt. Ze hadden oorspronkelijk een andere bestemming.
Aan de ene kant van het monument staat:
tot hier verdween het oude stadspatroon
van hier begon de stadsvernieuwing
in deze buurt
ter herinnering werd in 1986
dit gedenkteken opgericht
Aan de andere kant van het kunstwerk staat een tekst die herinnert aan de Joodse bewoners van de buurt:
Die te Amsterdam vaak zei 'Jeruzalem'
En naar Jeruzalem gedreven kwam
Hij zegt met een mijmrende stem
'Amsterdam, Amsterdam.'
Als je meer over dit monument wilt weten, ga dan naar de volgende links:
Kunstwacht Amsterdam
Jacob Israël de Haan
is de auteur van bovenstaand citaat. En die kennen we van het opschrift op het Homomonument op de Westermarkt "Naar vriendschap zulk een mateloos verlangen". En natuurlijk van zijn twee homo-romans: Pijpelijntjes uit 1904 en Pathologieën uit 1908. Ook de poëziebundels Libertijnsche liederen (1914) en Een nieuw Carthago (1919) getuigen van dezelfde thematiek. Meer over De Haan kun je vinden in Wikipedia:
Wikipedia over De Haan
Uit de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren kun je veel werk van De Haan gratis downloaden als EPUB-boek voor op je e-reader:
De Haan in DBNL
#gedenktekens
.png)
.png)
.png)