Vrijdagmiddag even na 4 uur parkeer ik mijn fiets in de Elandsstraat en zie dat er al leven zit in Saarein. Aan de buitenkant is niets veranderd. Binnen is het gezellig, er wordt gebabbeld en gelachen. Herinneringen komen in flarden boven.

Moedermavo
Het zal 1981 zijn geweest toen ik voor het eerst werd meegenomen door een bloedmooie vriendin, met wie ik samen de moedermavo deed. De lady in tuinbroek torende hoog boven mij uit en nog steeds voel ik haar ogen branden. Enkele maanden later stond ik zij aan zij met haar in een feministische demonstratie. Ze lachte naar mij.
Twintig jaar later zwaaide Dia Roozemond de scepter in Saarein. Samen met hartsvriendin/soulsister Wendy Dumas-John betrad ik regelmatig dit geweldige lokaal, speelde er menig partijtje pool en rookte er menig shagje, want dat kon toen nog. De bingo was er ook altijd, gepresenteerd door Drag Queen Symphaty Bucket – een ware happening en, niet te vergeten, Koninginnedag: een groots spektakel binnen en buiten!

Na 25 jaar is het tijd voor Dia om het stokje over te dragen. Het is 2024. Talisa Harjono en Sterre Marijn Krot, beste maatjes, zijn beide trouwe stamgasten en willen het café overnemen. Het zou immers heel erg zijn wanneer Saarein met zoveel geschiedenis zou verdwijnen. Talisa en Sterre starten een crowdfunding – een prachtig stukje gereedschap van deze tijd – en slagen erin het benodigde geld bijeen te brengen.




Er beweegt veel
Daar zit ik dan met Talisa in de late middagzon. Om mij heen kijkend absorbeer ik de pracht van de Jordaan, het straatleven en natuurlijk de mooie jonge Talisa die gelijk van wal steekt. ‘Sinds vijf maanden zijn wij de kapiteins, we hebben Saarein overgenomen van Dia die het op haar beurt overgenomen heeft van het Collectief dat hier twintig jaar heeft gezeten. Saarein is het oudste vrouwencafé van Nederland en nu een queer café: veel transvrouwen, non-binaire personen, lesbiennes, gay’s - iedereen die zich gedraagt is welkom. We zijn net begonnen en hebben allerlei evenementen. Zo was er gisteren een presentatie van Velvet Publishers. We hebben regelmatig documentaire-avonden met het accent op kennis verspreiden, omdat we nog steeds van elkaar kunnen leren in de scene. Er beweegt veel en daar moeten we alert op zijn. Wij zijn de jonge scene van deze tijd en het mooie is dat de oudere scene zich met ons mengt. Wij zijn daar heel blij mee. Er komen elke dag nieuwe gezichten bij. Dat is de waarde van deze plek, we zijn een weerspiegeling van onze gemeenschap: jong, oud en alles door elkaar.’

Niet bekeken maar gezien
‘We willen graag samenwerkingen aangaan, want wat is er mooier dan dit prachtige café te delen en te gebruiken om evenementen te faciliteren en groepen bij elkaar te brengen. We denken dat de community het heel erg nodig heeft dat we fysiek bij elkaar komen.
Er is in feite weinig plaats meer in Amsterdam voor de queer gemeenschap, al hebben gaymannen nog wel wat ruimte. Wij willen daarom juist focussen op degenen die geen plek hebben. Ik denk dat het fijne van Saarein is dat je, als je binnenkomt, niet wordt bekeken, maar wel wordt gezien. Dat is waar we voor staan. Ik zie vaak mensen met gebogen schouders binnenkomen, maar later met rechte rug naar buiten gaan. Het is zo waardevol dat je door een gesprekje of door met elkaar te proosten al een verschil maakt. Dat brengt mensen bij elkaar.’

De geschiedenis zit hier in de bakstenen
‘Saarein staat natuurlijk ook open voor een Roze Stadsdorp borrel. We zijn er voor allerlei groepen. Zo was er afgelopen woensdag een documentaire van Netty van Hoorn over het feminisme van de jaren zeventig.  Netty stond als één van de eersten achter de bar in Saarein. Ze is zelf de zeventig gepasseerd denk ik en ik vind het zo mooi om te zien dat zij zich hier net zo thuis voelt als de jonge garde. Dus stuur een mail en we gaan het organiseren. We willen er niet alleen zijn voor de jongeren, want de geschiedenis zit hier in de bakstenen en dat moet ook weerspiegeld worden in de gasten.
Het is nodig dat we ons realiseren waar wij veertig jaar geleden stonden, maar ook waar we nu staan. De rechten van vrouwen en queers zijn niet in beton gegoten, het is en blijft een continue strijd. Dankzij de oude garde staan wij waar we nu staan, maar we moeten door en die rechten blijven beschermen. We weten niet wat er gaat komen, we moeten altijd alert blijven en elkaar ondersteunen.’