Interview met Wim Heemstra over de liefde, schrijvers en sport


Wim (82) maakt een blije indruk. Hij is een vriendelijke man en vindt dat hij een mooi leven heeft gehad. Is gevallen en heeft pijn aan zijn nieuwe knie. Voelt dat zijn geheugen minder wordt, noemt zonder problemen dat hij begint te dementeren en dat vrienden hem niet meer zoveel bellen. Maar als ik het probeer terwijl ik naast hem zit, gaat de telefoon niet over. Werk aan de winkel voor zijn nichtje. Hij heeft nog een zus van 86 en haar dochter regelt veel dingen voor hem. “Ze helpt me met het ouder worden.”

Van de kerk!

In Wim’s leven heeft de rooms-katholieke kerk een stevige rol gespeeld. Ten eerste doordat ze hem heeft bijgebracht om goed te zijn voor zijn medemens, wat hij nog steeds is. Volgens zijn vrienden té goed, als het aardige jongemannen betreft…

Maar ook op de, intussen bekende, andere manier. Een broeder op zijn school liet hem in de zesde klas als dertienjarige de visjes voeren en stond onderwijl bij het aquarium tegen hem aan te rijden. Wim hoort nog zijn sleutelbos van louter opwinding rinkelen. De broeder stak onder de bank ook graag zijn hand in het broekje van Wim, die daarvoor zijn been naar buiten stak omdat ie het lekker vond over zijn dij gestreeld te worden. Tijdens een schoolreisje ging de broeder met de drie mooiste jongetjes van de klas de bosjes in en was Wim jaloers. Voor de commissie Deetman heeft hij wel tegen de broeder getuigd en een flinke schadevergoeding gekregen. Er bleken zeventig andere slachtoffers van de broeder te zijn. Zijn vriend Willem heeft aan een priester een trauma overgehouden. Die heeft nog veel meer gekregen. Als ze daarna met vrienden uit eten gingen, riepen ze: “Van de kerk!”

100 meter achteruitlopen

Wim was dol op sport. Hij voetbalde als jongetje op straat, later bij Wilskracht en SNL, van het Sint Nicolaas Lyceum. Toen hij ouder werd legde hij zich toe op hardlopen. Deed op verschillende afstanden - zelfs met 100 meter achteruitlopen - mee aan de Gay Games in Duitsland, Frankrijk, de VS en liep in Londen de marathon in 4 uur en 1 minuut. Tijdens Gay Games Amsterdam 1998 werd hij eerste op de 1500 meter vóór drie Amerikanen. Hij heeft een hele verzameling medailles, trots hangend aan de muur en achteloos opgehoopt in een mand.

Seks en Liefde

Op de staanplaatsen in het Olympisch stadion genoot Wim extra omdat mannen zich in hun enthousiasme tegen hem aan duwden en betastten. Als tijdens het voetballen de bal in de struiken verdween, zaten de jongens druk in elkaars broekje. Op z’n zestiende werd een buurjongen z’n eerste liefde. Wim is gauw verliefd en dat is nog steeds zo. Tijdens ons eerste gesprek ligt een jonge, helaas platonische, liefde in de slaapkamer z’n roes uit te slapen na een nachtje Gay Pride, ik hoor Wim op een zachte, lieve manier met hem praten.

Op z’n 23ste ontmoette Wim zijn levensgezel Willem Pelk. Met hem is hij tweeënvijftig jaar samen geweest tot hij in 2016 in alle rust in Wim’s armen stierf. Hij mist hem nog dagelijks. Willem zei altijd: “Liefde en genegenheid kan ik je geven maar trouw beloof ik je nooit.” Daar had Wim moeite mee. Hij was graag trouw geweest, is later ook makkelijker geworden, maar bleef altijd houden van Willem. Hij werd erg verwend, de meeste huishoudelijke klusjes deed propere Willem uit Volendam. Zeven jaar hebben ze in zijn dorp gewoond. Bij hun twaalfeneenhalfjarig jubileum verschenen de buren allemaal in klederdracht. Pater van Kilsdonk was er ook bij. Dat het stel een fenomeen was blijkt wel uit de MISWILLEMDAG. Elk jaar op 21 augustus, de overlijdensdatum van Willem, komen alle vrienden bij elkaar.

De Hoge Heren in Houten

Wim begon als hulpje bij uitgeverij Querido, werkte als verkoper op de boekenafdeling van diverse vestigingen van Vroom en Dreesmann en bij Bruna, later als directeur van boekhandel Bas in de Leidsestraat en als baas van een kleinere winkel hoek Constantijn Huygensstraat en Overtoom. Daar kwamen veel schrijvers over de vloer en leerde hij Judith Herzberg kennen. Ze vond dat haar gedichten ook bij hem in de winkel moesten liggen en dus richtte hij een gedichtenplank in, ook met Kaváfis en Lodeizen. Als Judith in Israël was pasten Wim en Willem op haar huis aan de Vondelstraat. Ze heeft nog een stukje in de Volkskrant geschreven over de beide Wimmen.

Via hun beste vriend leerden ze Flip, de zoon van Annie M.G. Schmidt, kennen. Moeder en zoon woonden boven elkaar in de Lange Leidsedwarsstraat en zo ontmoetten ze ook Annie als ze van haar berg in Zuid-Frankrijk kwam.

Na zeven jaar sloot de winkel. Jan Vrijman die elke dag langskwam, schreef over de ‘Hoge Heren in Houten’ die het altijd beter weten. Jorge Bolle componeerde een fraai boekwerk over dat hoekje met bijdragen van alle protesterende buren.

Een fluwelen kontje

Willem werd door Gerard Reve aanbeden. Hij was een grote fan van Gerard’s werk. Ze ontmoetten elkaar in de Schakel, indertijd de sociëteit van het COC aan de Korte Leidsedwarsstraat 49. In het Schellinkje, de kleine bar erboven, kon je dansen.

Wim zelf is niet zo’n fan van zijn boeken, maar wel van de man en heeft genoten van het door Reve zelf ‘met zijn prachtige stem’ voorgelezen boek De Avonden. Ze gingen naar de Sint-Pieterskerk in Leiden waar Reve in 1985 onder overweldigende belangstelling lezingen gaf en lieten zijn werk door hem signeren. Ze hebben ook kopieën van brieven ‘in zijn prachtige handschrift’. Die zijn niet gericht aan hen maar aan een vriendenstel waarvan de een ‘een fluwelen kontje’ had. Die werden dan uitgenodigd om naar Greonterp te komen of naar een feest in Amsterdam.


Bovenste foto: Wim in het Reve-hoekje met gesigneerde boeken, een schilderij van de schrijver door Peter Donkersloot en drie tekeningen door Rudi Jonker

Onderste foto: Wim en Willem in hun jonge jaren. Uit een interview door het blad Winq toen ze 25 jaar bij elkaar waren