De 53-jarige Jess is er eerlijk over. Hij is transman met een licht verstandelijke beperking (lvb). Naar schatting komt een lvb bij 1,1 miljoen mensen in ons land voor. Dus ook binnen de queer gemeenschap. Meestal kun je niet zien en ook niet meteen merken dat iemand een lvb heeft. Er is weinig bekend over transpersonen met een lvb. Jess wil daarin verandering brengen als ambassadeur van het Transcafé LVB van Transvisie.

 



Transcafé LVB
Ik ontmoet Jess tijdens de Pridewalk en raak gefascineerd door zijn openheid en levenslust. Hij vertelt me dat hij transman en vrijwilliger/ervaringsdeskundige bij Transcafé LVB is. In Amsterdam ken ik Café Oké voor mensen met een verstandelijke en/of lichamelijke beperking die op iemand van hun eigen sekse vallen. En Au-Some waar autistische lhbti-ers elkaar ontmoeten. Maar van Transcafé LVB had ik nooit gehoord. Jess: ‘In 2021 nam Transvisie, de belangenorganisatie voor transgender en non-binaire personen, het initiatief tot het Transcafé LVB. Onder die naam worden in samenwerking met zorgorganisaties overal in het land ontmoetingsgroepen georganiseerd voor transgenders met een lvb. De begeleiding is in handen van vrijwilligers die bijna allemaal ervaring hebben met mensen met een lvb en meestal zelf ook  transgender zijn.‘

‘Ik was geen lesbo, maar een transman’
Jess grapt dat hij ‘tussen wal en schip’ op de wereld kwam: voor de ene helft zwak begaafd en voor de andere helft verstandelijk beperkt. Hij werd als meisje geboren in een gezin dat er geen moeite mee had, toen Jess vertelde lesbisch te zijn. Een huwelijk van 10 jaar met een vrouw volgde. Maar wanneer Jess in 2014 kijkt naar het televisieprogramma Hij is een Zij over transgender personen in transitie, valt het kwartje. ‘Ik realiseerde me opeens een man in een vrouwenlichaam te zijn. De wereld stond op zijn kop. Ik was geen lesbo, maar een transman. Mijn vrouw en ik zijn vriendschappelijk uit elkaar gegaan. Sindsdien voel ik me eindelijk mezelf. Ik beschik over een Gender Identity Card waarop mijn nieuwe geslacht en naam vermeld staan. Deze wordt uitgegeven door het Transgender Netwerk'. 

‘Ik vergis mezelf ook wel eens’ 
‘In mijn omgeving word ik soms nog als zij aangeduid. Ik begrijp dat wel, want ik vergis ik mezelf ook wel eens. Bijvoorbeeld als ik tegen mijn hond zeg: “Kom maar bij het vrouwtje”. Ik weet nog niet precies of ik stappen ga nemen om in transitie te gaan. Ik zou best een lagere stem willen hebben. En een baardje. Maar dan moet ik met mannelijke hormonen beginnen en die blijven gebruiken. Ik probeer nu vrede te hebben met mijn lichaam, zoals het is. Ik ben als vrouw geboren, maar voel me een man. Volgens anderen straal ik dat steeds meer uit.’

Onbeperkt samen-boot
Een van de boten tijdens de Canal Parade 2024 waaraan de media weinig aandacht hebben besteed, is de Onbeperkt Samen-boot die voor de derde keer meedeed. De initiatiefnemers zijn verschillende gehandicaptenzorgorganisaties, Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland en Zonder Stempel, een landelijk samenwerkingsverband van lhbti-ers met een verstandelijke beperking. Via de boot wordt aandacht gevraagd voor deze onderbelichte groep binnen de queer gemeenschap. Jess was op die boot en genoot. ‘We vroegen aandacht voor acceptatie van  genderidentiteit én voor een volwaardige plek in de maatschappij met onze beperking’.

Zie wie ik ben
Ervaringen van transgender personen met een lvb heeft Özden Karababa opgetekend in haar foto/verhalen-boek Zie wie ik ben. Boris van der Ham, voorzitter van de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland, nam begin dit jaar het eerste exemplaar in ontvangst en onderstreepte hoe belangrijk het is dat er meer aandacht komt voor transgender mensen met een lvb. Jess is een van de geportretteerden en siert de cover van het boek. Hij mocht het aan Boris overhandigen. Jess: ’Ik hoop dat velen het zullen lezen en dat mijn genderidentiteit met een lvb anderen inspireert daarvoor uit te komen.’ 




Zie wie ik ben, verhalen van transgender personen met een licht verstandelijke beperking (lvb), is te bestellen via boekhandel Savannah Bay in Utrecht: www.savannahbay.nl

Voor transgenders met een lvb is het gratis te verkrijgen, zo mogelijk met een vrijwillige bijdrage voor portokosten. Interesse? Stuur een mail aan transcafe-lvb@transvisie.nl.