Expositie in Beelden aan Zee, Scheveningen - tot 22 oktober 2023

Henry Moore (1898-1986):

  • de gentleman beeldhouwer,
  • met zowel zachte als gespierde handen,
  • de laatbloeier,
  • die de natuur en zijn werk als over en weer beïnvloedend ziet,
  • de verzamelaar van objecten uit de natuur.



Moore kende in zijn jeugdjaren de woonomgeving als zijn broekzak. Als scholier leerde hij het samenspel tussen waar hij was en wat hij beleefde te zien en te ervaren. En dat is uitgemond in een behoefte dit ook beroepsmatig te willen. Maar hij deelde nog weinig. Hij experimenteerde vrijelijk met ongebruikelijke materialen en bleef ver weg van het onder collega’s veel gebruikte marmer. Ook in het zoeken naar vormen was hij zichzelf trouw en liet hij het voorbereidend schetsen achterwege. Tijdens de Tweede Wereldoorlog diende hij als militair de soldaten, die bivakkeerden in geheime gangen en daar veiligheid zochten. Hij tekende prenten van hen en verkocht deze - zijn ster werd rijzend.

De activiteit groeide uit. De materiaalkeuze, beperkt of niet, bleef uitgangspunt. De techniek was nog steeds direct carving. Hij hield zich verre van het conservatieve academisme, dat op klassieke idealen was gebaseerd (o.a. realistisch en herkenbaar).  Spontane artistieke expressie hield zijn voorkeur. Maar er ontstond een voorzichtige teneur - ook bij collegae - van een nieuw ideaal van beeldhouwen, waarin oog hebben voor ook andere culturen als ambacht een plekje kreeg en als volwaardig werd gezien. En dat was wederzijds. VORM, MATERIAAL en INHOUD werden onafscheidelijk. Moore ging ook werken met inheemse stenen! De foto’s bij dit artikel laten dat zien.

Frappant te ontdekken bij het oog in oog staan met beelden van Moore e.a. is dat het proces van werken leidinggevend is geweest en niet het schetsboek. En dat ook beelden uit inheemse culturen andersoortig gebruik van materialen tot gevolg heeft gehad.

Deze over en weer beïnvloeding heeft mij geleerd mezelf eerst te bevragen alvorens aan een oordeel te denken. Een houding die de beleving volgt en het weten en kennen op veilige afstand houdt. Een ontdekking, die verder, en vooral dieper, gaat dan het gebruikelijke: oordelen op vaardigheid en respect. Dat is wat Henri Moore nog steeds bij me wakker roept.