Voorjaar 2021 was het 50 jaar geleden dat Visconti’s beroemde filmklassieker Death in Venice uitkwam. In Nederland kwam de film destijds uit onder de titel Dood in Venetië. En een half jaar later in 1971 verscheen de filmdocumentaire over de acteur die Tadzio speelde.

Thomas Mann (1875-1955) schreef in 1912 de roman De dood in Venetië (Der Tod in Venedig). Het is het verhaal van de zakenman van middelbare leeftijd Gustav von Aschenbach, die tijdens een kort verblijf in Venetië de perfecte schoonheid ziet in een jongen van 14, 15 jaar. Deze Tadzio is tegelijkertijd zo onbereikbaar voor Von Aschenbach dat hij er uiteindelijk geestelijk aan kapot gaat. En dan treft hem ook nog de cholera.

Thomas Mann was een Duitse, met Katia Pringsheim getrouwde, schrijver, en worstelde zijn hele leven lang met zijn homoseksuele gevoelens. Zijn vrouw was op de hoogte van zijn (incidentele) buitenechtelijke contacten met mannen, maar voor de buitenwereld moest dat zo veel mogelijk geheim blijven. Zijn roman De dood in Venetië bevat ongetwijfeld autobiografische elementen of sentimenten, maar het is moeilijk die precies te duiden. Markant detail: Thomas en Katie kregen zes kinderen: de oudste dochter was een lesbienne, de oudste zoon een openlijk homoseksueel. Dat was in het Duitsland van het interbellum voor de jongere generatie niet zo’n probleem meer, maar ook van zoon Klaus is bekend dat hij met zijn gevoelens worstelde.

Luchino Visconti (1906-1976), de Italiaanse graaf, communist, regisseur en homoseksueel, wilde het verhaal verfilmen, maar moest jarenlang zoeken voor hij zijn Tadzio gevonden had. Honderden jongens passeerden de revue. Uiteindelijk voldeed de Zweedse Björn Andrésen (1955) aan het schoonheidsideaal zoals Visconti de beschrijvingen van Thomas Mann interpreteerde. “He really is the most beautiful boy in the world.”

De regisseur was helaas maar korte tijd zo onder de indruk van Andrésen. In 1971 ging Death in Venice in première (met Dirk Bogarde in de rol van Von Aschenbach en met het adagio uit de 5e symfonie van Mahler bij zijn sterven in een strandstoel in Venetië). En toen al, zo kort na de opnames, voldeed de jonge acteur niet meer aan Visconti’s schoonheidsideaal.

Over Andrésen voor, tijdens en na de film én zoals hij nu is, is er vanaf 9 december 2021 een documentaire in de bioscopen te zien. Beelden van de auditie, de première in London (in aanwezigheid van toen nog zeer jonge Koningin Elizabeth) en de première in Cannes. Hoewel het dan al bijna een jaar na de opnames is, belichaamt Andrésen in de ogen van Visconti al lang niet meer de schoonheid van toen: op de beelden is te zien hoe de regisseur voor het oog van de verzamelde pers, er niet voor terugdeinst grappen ten koste van Andrésen te maken.

Andrésen was 15 toen hij auditie deed en door Visconti als Tadzio gecast werd. De film maakte van Björn als Tadzio direct een wereldwijd icoon van onbezoedelde jeugdige schoonheid. Nu is Andrésen woedend. Hij voelt zich misbruikt. En in een interview deze zomer met de Engelse krant The Guardian zei Andrésen: “It has screwed up my life…. Everything I ever do will be associated with that film. I mean, we’re still sitting here talking about it 50 years later.”

Of het echt allemaal tegen zijn zin is gebeurd: zie de documentaire en oordeel zelf.

Nabericht RSA Redactie: De fouten zijn verbeterd (zie reacties). Hartelijk dank voor jullie oplettendheid.