Op een prille lenteochtend rijd ik naar Purmerend-Zuid om met Karin Pool te praten aan haar keukentafel. Zij is een van de oprichters van Stichting Roze in Wit, een lhbti+-vriendelijk platform voor de zorgsector, die een inclusieve omgang met diversiteit uitdraagt en faciliteert. Zowel het bestuur als de achterban zijn artsen, artsen in opleiding en studenten.

Karin is longarts en palliatief specialist. Ze vertelt enthousiast over hoe het allemaal begon.

Wanneer voel je je veilig genoeg?
Samen met bevriende gay collega’s neemt Karin in mei 2016 deel aan een wereldwijd congres voor longartsen in San Francisco. De locatie is vlakbij The Castro, de homowijk van San Francisco. “Bij binnenkomst kregen we een naamkaartje waar je ook allerlei lintjes aan kon hangen. Eén daarvan was I support LGBT+ and our allies. Dat intrigeerde ons en we gingen dat lintje dragen. Dat was voor ons de aanleiding om ervaringen uit te wisselen. Hoe was onze eigen coming-out op het werk? Als coassistent werk je steeds op een andere werkplek. Een paar weken hier en dan weer een paar weken daar. Met weer een andere professor of arts in een beoordelingsrol. Die kunnen opmerkingen of grapjes maken, dus je wilt in zo'n afhankelijke situatie liever niet kwetsbaar zijn. Wanneer voel je je veilig genoeg om open te zijn over je leven? Wanneer zeg je bijvoorbeeld: ik ben dit weekend met mijn vrouw naar de film geweest?”

Gouden tips
Bij de startbijeenkomst in 2017 met een aantal mensen uit de community is Ellie Lust aanwezig als gast en inspirator. Vanuit haar ervaringen met het opzetten van het platform Roze in Blauw binnen de politie geeft zij twee gouden tips:

  • gewoon beginnen en dan loop je vanzelf tegen zaken aan die je gaat bijschaven,
  • wees een inclusieve en niet een exclusieve club.

Ellie’s visie op een inclusieve benadering is de volgende: we zijn allemaal onderdeel van de gewone gemeenschap, wij zijn niet anders. Als je het ervaart als 'wij zijn allemaal hetzelfde' dan is diversiteit ook normaal en gewoon, en zeker niet een wij versus zij gebeuren.

Inclusiviteit is altijd het uitgangspunt
Roze in Wit start met drie gay longartsen. Chris Rikers, Geert Rootmensen en Karin Pool. Ze beginnen gewoon, verdelen de taken en Karin wordt voorzitter. Later komen er twee jonge coassistenten bij, Megan Engels en René de Vries, met veel bestuurlijke ervaring o.a. binnen ASV-Gay. Zij zijn feitelijk de doelgroep van het platform. Zij doen vooral de website en de social media. Het is een goede club mensen met verschillende kwaliteiten die elkaar bestuurlijk aanvullen.

Het bieden van zowel veiligheid als zichtbaarheid voor jonge artsen worden twee belangrijke pijlers in de visie van Roze in Wit. En altijd is inclusiviteit het uitgangspunt.

Inmiddels is de bekendheid van Roze in Wit sterk gegroeid (www.rozeinwit.nl). Er zijn ongeveer 3000 mensen aangesloten. Daarnaast heeft het netwerk een lijst van lhbti+-vriendelijke huisartsen en specialisten. Dat zijn er nu bijna 1000. Zij onderschrijven het belang van diversiteit en zichtbaarheid.

Het eerste moment van openbaarheid
Het is spannend om Roze in Wit op te geven voor deelname aan de Pride Canalparade in 2018. Het bestuur hoort later van een bestuurslid van de Pride: “Natuurlijk was het vanaf het begin duidelijk dat jullie mee zouden gaan doen!”

Vanaf dit eerste moment van openbaarheid is het bestuur heel voorzichtig met imago en publiciteit. Zo willen ze absoluut niet gezien worden als de ‘feestafdeling van de artsen’, maar willen ze de Canalparade gebruiken om bekender te worden. Karin: “In de publiciteit willen we vooral met positieve voorbeelden werken. We zijn ook benaderd door de Telegraaf maar dat hebben we afgehouden. We willen geen negatieve verhalen vertellen. We hebben het niet slecht in Nederland, maar het kan nog veel beter.”

In diezelfde periode heeft Roze in Wit contact met de voorzitter van de Artsenfederatie KNMG René Heman. Bijzonder is dat hij meteen als deelnemer meegaat op de boot. De veiligheid van jonge artsen is voor de KNMG  een belangrijk speerpunt. René draagt een regenboogspeldje met daarin een kleine esculaap.  De KNMG besluit Roze in Wit vanaf de start te ondersteunen en te faciliteren. Ook met de verspreiding van dit regenboogspeldje.

Onbewust onbekwaam
“Soms zeggen medische collega’s: ik heb toch in mijn beroepseed al vastgelegd dat iedereen belangrijk is,” vertelt Karin, “maar dan zeg ik: je kunt geen gelijkwaardige zorg geven als je de verschillen niet kent. Je bent dan onbewust onbekwaam.” Inmiddels is het gemeengoed onder medici dat kennis van de achtergrond van verschillende bevolkingsgroepen essentieel is voor goed medisch handelen. Iemand met een Aziatische achtergrond heeft bijvoorbeeld meer kans op bepaalde aandoeningen. Dat is belangrijk om te weten, want in medische beroepen werk je vaak met kansen.

Platform Roze in Wit benadrukt dat die specifieke kennis ook belangrijk is bij patiënten met een lhbti+-achtergrond. Sociale uitsluiting legt sowieso een grote druk op de psychosociale gezondheid. Naast het relatief vaker voorkomen van psychische problemen, zoals depressie, sociale fobie en suïcidaliteit, kan bijvoorbeeld ook verslaving of hiv een rol spelen.

Door een gebrek aan kennis maken veel mensen meteen al een onderscheid tussen wij en zij.

Sensitief communiceren
Het bieden van veiligheid en het leveren van gelijkwaardige zorg zijn belangrijke waarden die door alle beroepsbeoefenaren worden gedeeld. Karin licht de visie van Roze in Wit toe.

“Veiligheid bieden in de spreekkamer kan nog beter door je bewust te zijn van het gegeven dat lhbti+’ers altijd de antenne aan hebben staan: ‘Ben ik hier veilig?’

De awareness bij artsen van alle mogelijke vormen van diversiteit bij hun patiënten is een voorwaarde voor ‘sensitieve communicatie’. Je communiceert sensitief als je bijvoorbeeld niet als vanzelfsprekend aan een vrouwelijke patiënt vraagt wat haar man doet, maar in plaats daarvan het woord partner gebruikt. Of dat je niet automatisch van een partnerschap uitgaat, maar vraagt welke intimi betrokken zijn.

In deel II vertelt Karin Pool haar persoonlijke verhaal en komen opzienbarende activiteiten van Roze in Wit aan de orde.