‘Laat me mijn eigen gang maar gaan’

Portret van een veelzijdige acteur: Serge-Henri Valcke
Het grote publiek kent hem vooral uit de televisieseries In de Vlaamsche Pot en Baantjer. Maar de in België geboren Serge-Henri Valcke (1946) speelde, ook in Frankrijk en in Nederland, nog zo’n 130 andere rollen op het toneel en in films. Daarnaast zong en danste hij, ontwierp kostuums/decors en werd een gelauwerde fotograaf. Beroepshalve een druk sociaal leven, privé naar eigen zeggen een loner, die bewust altijd alleen heeft gewoond. Zijn credo ontleent hij aan Ramses Shaffy’s lied Laat me mijn eigen gang maar gaan. Ook nu endeldarmkanker hem dwingt na te denken over zijn toekomst.

Het laatje met fladderige nichten
In de Vlaamsche Pot (1990-1994) was een televisieserie over een homostel dat een restaurant bestierde. Edwin de Vries was Karel, de eigenaar, en Serge-Henri Valcke speelde Luciën, de kok. De kijkers moesten aanvankelijk wennen. Valcke: ‘Dat gold ook voor mijn eerste grote rol. In een toneelstuk van Fernando Arrabal verscheen ik in mijn blote kont. Dat was heftig in Brussel eind jaren 60. De politie stond buiten, maar het stuk was een groot succes. In 1990 is bij In de Vaamsche Pot fel op een bedscène met twee mannen gereageerd. De serie dreigde van het scherm gehaald te worden. Producent John de Mol sprak met schrijver Haye van der Heiden af niet te ver te gaan met seksueel getinte grappen. De serie werd een hit én baanbrekend. Voor mij een fantastische periode, maar daarna kon ik moeilijk aan ander werk komen. Ik zat in het laatje met fladderige nichten en werd niet gekozen voor serieuze rollen. Gelukkig is het goed gekomen en heb ik onder meer van 1995 tot en met 2006 de rol van commissaris Buitendam in Baantjergespeeld. Zo word ik soms nog herkend. Een trambestuurder riep onlangs mijn gevleugelde uitdrukking “D’r uit De Cock”, waarmee ik rechercheur De Cock (Piet Römer) altijd de deur wees.’ Baantjer was jarenlang de best bekeken Nederlandse serie en won in 1997 de Televizierring.

Ik kan daar nog boos over worden
‘Rond mijn twintigste besefte ik dat ik homo was. Maar pas na mijn verhuizing naar Amsterdam in 1972 ging voor mij het homoleven open. In het D.O.K., de Amsteltaveerne en de Shako ontmoette ik mijn eerste vriendjes. Ik vond het niet nodig er meteen publiekelijk mee voor de dag te komen. Het was een andere tijd en bovendien: waarom moet iedereen weten wat ik tussen de lakens doe.’ In de periode waarin In de Vlaamsche Pot werd uitgezonden, is Serge-Henri geout. ‘Iemand die bij de serie betrokken was, vertelde in een interview dat ik van de spelers de enige homo was. Ik kan daar nog boos over worden. Ik was niet openlijk uit de kast gekomen en had dat moment graag zelf bepaald. Ik heb er nooit met mijn familie over gesproken. Ook nu is het met mijn zus geen gespreksonderwerp, hoewel we elkaar dierbaar zijn. Ik kom uit een familie waar persoonlijke zaken en emoties weinig worden gedeeld. Onlangs vroeg een neefje of ik wel eens met een man naar bed ben geweest. Dat heb ik natuurlijk beaamd. Daarna is er nooit meer over gesproken. En terecht, een mens is meer dan zijn seksuele voorkeur.’ 

Gespierde soldaten
Minder bekend is dat Valcke ook als zanger/danser en als fotograaf zijn sporen heeft verdiend. Het eerste bracht hem in vijf Nederlandse musicals zoals Chicago, waarin hij schitterde naast Simone Kleinsma en Pia Douwes. Valcke’s moeder was hoedenmaakster en triggerde zijn belangstelling voor fotografie. Hij portretteerde haar en ging een fotografie-opleiding in Brussel volgen. In Amsterdam maakte hij twintig jaar lang foto’s van collega’s zoals Monique van der Ven en Tygo Gernandt, voor promotiedoeleinden. Vanuit fascinatie voor de megalomane gebouwen en beelden in communistische landen fotografeerde Valcke in de voormalige Sovjet-Unie en Noord-Korea. Zijn foto’s van bijvoorbeeld architectonische symmetrie en gespierde soldaten werden verschillende keren geëxposeerd.

Zo wil ik niet doodgaan
Zoals ieder jaar hield de Nederlandse vereniging voor een vrijwillig levenseinde (NVVE) begin deze maand een grote voorlichtingscampagne in het kader van de Week van de Euthanasie. Het accent lag daarbij op de (on)mogelijkheden van euthanasie en op wilsverklaringen om regie over waardig sterven mogelijk te maken. De NVVE bestaat in 2023 vijftig jaar. Al zo’n 40 jaar is Valcke lid. Als vurig pleitbezorger van zelfbeschikking gaf hij een interview aan Relevant, het NVVE-opinietijdschrift, dat half februari verschijnt. Valcke vertelt daarin begin 2022 geopereerd en bestraald te zijn wegens endeldarmkanker. Een deel van de tumor is helaas niet weg. Dat zou opnieuw een operatie betekenen, maar ook een stoma. Valcke vraagt zich af of hij dan nog voldoende kwaliteit van leven zal hebben. ’Ik neem een beslissing nadat ik van mijn behandelaars meer informatie heb gekregen. Ik ga graag naar theatervoorstellingen en wil ook af en toe nog kunnen optreden. Is dat mogelijk met een stoma? Wat is mijn prognose, als ik kies voor stoppen met behandelen?’ De beslissing neemt Valcke na de laatste opnames van een televisieserie die eind 2023 wordt uitgezonden. ‘De ironie van het lot wil dat ik daarin een man speel met een euthanasiewens die door zijn zoon wordt tegengehouden. Daarom schiet de man zich dood. Ik ben voorstander van eigen regie, maar zo wil ik niet doodgaan. Als ik om euthanasie zou vragen en dat niet haalbaar blijkt, is er altijd nog het laatstewilmiddel dat ik veilig achter slot en grendel bewaar.

Laat Serge-Henri Valcke zijn eigen gang maar gaan…