Op een zomerse namiddag spreek ik Mars Planting op het terras van Queer Café Pamela in Oud-West. We kennen elkaar van de themabijeenkomst Jong & Oud van het Roze Stadsdorp.

Mars (25) definieert zichzelf als non-binair. Na verschillende omzwervingen in Middelburg, Korea, Ierland en Denemarken woont hen nu in een queer huis in de Bijlmer. Sinds kort is hen de trotse voorzitter van ASVA Gay.

Ik wil graag meer weten van hun geschiedenis en hun visie op queer-life.

Ik vond het moeilijk om te kiezen

Ik kom uit een dorp in Friesland en ben vooral door mijn vader opgevoed. Hij komt uit een familie van scheepsbouwers en is later als privéchauffeur gaan werken. Mijn moeder werkte in de gehandicaptenzorg en had weekend- en nachtdiensten. Op mijn 18e ben ik naar Middelburg gegaan om aan het University College Roosevelt te studeren. Ik vond het moeilijk om een studierichting te kiezen en het internationale, kleinschalige en brede karakter van deze Bacheloropleiding sprak mij aan. Via een uitwisselingsprogramma kreeg ik de mogelijkheid om een half jaar in Korea te studeren. Daarna ben ik met een Engelstalige studiegenoot verhuisd naar Ierland. Als tussenjaar en om te bedenken in welke richting ik mijn Master wilde doen. Uiteindelijk ben ik mijn Master Antropologie in Denemarken gaan doen in 2019. Door covid ben ik eind 2020 teruggekomen naar Nederland en in Amsterdam gaan wonen.

Het 'meisje -meisje' frame paste niet

Ik voelde me als tiener niet passen in het ‘meisje-meisje’ frame. Ik was niet persé een tomboy, maar ik voelde me ook niet senang met make-up. Ik was eigenlijk een theaterkind, met een luide stem, die graag binnenshuis toneelstukjes opvoerde. Buitenshuis was ik een stille puber. Thuis kon ik mezelf zijn en al mijn gedachten spuien. Ik verdiepte me in gender-issues en vond dat heel interessant. In non-binair herkende ik me.

Later ben ik gaan experimenteren met kleding. Waarin voel ik me het meest thuis? Wat is ‘mannelijke’ kleding en wat ‘vrouwelijke’? Sinds een paar jaar draag ik vooral mannelijke kleding. Daar voel ik me het beste bij. Als ik een jurk draag, word ik ongelukkig.

Mijn moeder vroeg hoe ik me voelde over mezelf en of ik op meisjes viel. Zij focuste op mijn seksualiteit terwijl ik er veel breder mee bezig was. Een gay lifestyle is voor mij sowieso normaal. Mijn beste vriendin, die ik al vanaf mijn 13eken, is lesbisch. In de praktijk heb ik vooral relaties met meisjes of non-binaire personen. Eén keer heb ik iets met een jongen gehad.

Ik stap nu gewoon op mensen af

In het buitenland heb ik veel sociaal ongemak ervaren. Ik vond het vaak eng om op mensen af te stappen. In Korea heb ik wel internationale vrienden gemaakt, maar ik voelde me een buitenstaander. Ook Ierland heeft me geen netwerk opgeleverd. Ik was vooral aan het werk. Tijdens mijn jaren in Denemarken had ik gelukkig een Deense huisgenoot en een Nederlandse vriend. Ik raakte meer ingebed en ik heb met een aantal vrienden Queer Nation København Universitetopgezet. Een lhbti+ netwerk naar het idee van de Queer Nation netwerken in de VS (zie Wikipedia).

Uiteindelijk ben ik door deze ervaringen zelfverzekerder geworden. Ik stap nu gewoon op mensen af.

Non-binair is leidend begrip geworden

Non-binair betekent voor mij ‘buiten de sekse-constructie’. De begrippen mannelijk en vrouwelijk zijn maatschappelijke constructies die door socialisatie en maatschappelijke codes in stand worden gehouden. Ik zie een non-binaire identiteit vooral als een gender-issue. Mijn emotie, mijn gevoel over mijn lichaam en bij mij passende expressie zijn leidend voor mijn persoonlijke invulling van die identiteit.

Door internet is kennis over lhbti+ internationaal verspreid geraakt. In de VS was genderqueer als begrip lang leidend binnen het denken over gender. Het betekent gender non-confirming.

De laatste jaren is non-binair het leidende begrip geworden. In Nederland is ook veel veranderd. Zo is de code om naar de gewenste voornaamwoorden (die/diens, hen/hun) te vragen al behoorlijk ingeburgerd.

Vanuit niet-geïdentificeerd leven met de sekse waarmee ik geboren ben, voel ik me verbonden met de transgemeenschap. Transgender als medisch begrip gaat over transitie, operatie en hormonen. Ik zie trans meer als een overkoepelend begrip, ook als identiteitsbegrip, waar non-binair weer onder valt. Ik heb als schrijver gewerkt voor het TRANS magazine. Ook ben ik in Denemarken actief geweest in de Human Library. Een platform dat persoonlijke gesprekken faciliteert om vooroordelen, stigma’s en stereotypen te bestrijden. Elk human book vertegenwoordigt een groep die te maken heeft met vooroordeel en discriminatie. Lifestyle, geloof, ziekte, etnische achtergrond, beperking etc. Dit platform bestaat sinds 2000 (www.humanlibrary.org).

In Amsterdam ben ik gelukkig

Ik woon nu in de Bijlmer met drie andere queers in een familie(huur)huis, gevonden via de Facebookgroep homes for queers.

Ook heb ik weer een vaste vriendin. Ik voel tegelijkertijd dat ik openheid in relaties belangrijk vind. In Ierland ben ik aan een polyamoureuze relatie begonnen en dat ging goed. Het is - ook op lange afstand - 2 ½ jaar doorgegaan. Ik stapte er als derde in, dus ik wist meteen dat de liefde niet exclusief was.

Sowieso heb ik ervaren hoe belangrijk een eigen leven en een eigen plek is. Ik zie mezelf bijvoorbeeld niet samenwonen zònder een eigen kamer. Door mijn leven in Amsterdam ben ik ingebed in een sociaal netwerk en voel ik me gelukkig.

 Mijn vader zou me graag in een jurk zien.

Mijn ouders gaan heel goed om met de liefdes, die ik mee naar huis neem. Mijn vader is zeker nog wel transfoob. Hij zou me graag in een jurk zien.

Een paar jaar geleden heb ik mijn voornaam veranderd in Mars. Mijn broertje riep steeds: ‘Mars, Mars’, als mijn ouders zich vergisten. Ze spreken mij nu zo aan en dat is fijn. Ook zijn ze trots op mijn voorzitterschap van de ASVA Gay organisatie. Dat betekent veel voor mij.